2018-01-02
Jak bezpiecznie robić zakupy w internecie
Internet i bezpieczeństwo z nim związane odgrywa coraz większą rolę w naszym codziennym życiu. Według raportu wykonanego dla e-Commerce przez Gemius w 2017 roku w Polsce 53% wszystkich internetów dokonało zakupów w e-sklepach. Sprawia to, że kilkanaście milionów Polaków robi zakupy w internecie. Dlatego powinniśmy zastanowić się nad pytaniem, jak bezpiecznie robić zakupy w internecie?
Wszystkie zawarte w artykule przykłady lub informacje są tylko ogólnymi poradami i sugestiami. Jeśli dany sklep internetowy nie spełnia poniższych warunków to nie oznacza że jest oszustem, ale należy taki sklep dokładnie sprawdzić.
Wpis ten jest skierowany głównie do osób niemających styczności na co dzień z internetem, ponieważ to one narażone są najbardziej na niebezpieczeństwo ze strony oszustów. Niemniej jednak warto, aby każdy zaznajomił się z jego treścią.
| Jeśli zaczynamy mówić o wykonywaniu zakupów w sieci to musimy zadać sobie kilka ważnych pytań w tym, jak sprawdzić, czy strona www jest bezpieczna? Jakie są sposoby płatności za zakupy w internecie? Jakie są niebezpieczeństwa zakupów przez internet? Na te i inne pytanie postaram się wam odpowiedzieć w tym wpisie. Niech będzie on dla was prostym przewodnikiem po zakupach w sieci. |
Czytając ten wpis pamiętaj o tym że bezpieczeństwo w internecie i cyberprzestrzeni to nie jest tylko jeden element. Bezpieczeństwo w sieci składa się z bardzo wielu elementów, których reguły muszą być przestrzegane, w przeciwnym wypadku powstanie luka, którą wykorzystują przestępcy.
Co w artykule (w skrócie)!
- jak sprawdzić, czy strona www jest bezpieczna:
- jak bezpiecznie kupować przez internet?
- co ma komputer do bezpiecznych zakupów?
- cena towaru a bezpieczeństwo
- czy warto płacić przy odbiorze?
Przestroga dla oszustów
Każda osoba trudniąca się oszustwami w internecie musi mieć świadomość konsekwencji prawnych z tym związanych. Do treści tego artykułu idealnie komponuje się art. 286 Kodeksu Karnego.
| Art. 286. Kodeksu Karnego | |
| §1. | Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu, lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. |
| §2. | Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy. |
| §3. | W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. |
| §4. | Jeżeli czyn określony w § 1–3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. |
Oprócz artykułu 286 trzeba mieć jeszcze na uwadze takie zapisy Kodeksu Karnego jak:
Art.190a §2, czyli podszywanie się pod inną osobę,
Art. 267 § 1, czyli nieuprawnione uzyskanie informacji,
Art. 287, czyli oszustwo komputerowe.
Bezpieczny komputer to podstawa
Podstawą bezpiecznego robienia zakupów w internecie jest bezpieczny komputer. Musimy zadbać o bezpieczeństwo komputera, a w szczególności jego systemu i oprogramowania. Na całe szczęście są wyspecjalizowane firmy, które w części wyręczą nas na tym polu. Niestety nie ma aktualnie złotego środka, czyli programu, który w 100% zabezpieczy nasz sprzęt.
Wiele zależy od naszego zdrowego rozsądku i czujności podczas pracy z komputerem. Pamiętaj, że w sieci jest mnóstwo zagrożeń, na które musimy zwrócić uwagę nie tylko podczas dokonywania zakupów w e-sklepach.
- Aby twój komputer był bezpieczny musisz pamiętać o kilku podstawowych zasadach.
- Antywirus – bez tego niemal skazany jesteś na problemy. Komputer bez antywirusa jest jak otwarty samochód z zamieszczoną kartką na szybie z napisem „Ten samochodów jest otwarty z kluczykami w środku… zapraszam”. Pamiętaj o regularnym skanowaniu komputera.
- Nieaktualne oprogramowanie i system – jeśli nie chcesz pamiętać o uaktualnianiu oprogramowania to ustaw wszędzie automatyczną aktualizacje. Z pewnością poprawi to twoje bezpieczeństwo w sieci.
- Uważaj, aby nie instalować podejrzanych programów. Zanim zainstalujesz jakikolwiek program sprawdź jego opinie na popularnych portalach.
- Uważaj na podejrzane strony internetowe i pod żadnym pozorem nie pobieraj z nich załączników. Nie będziesz musiał wtedy zadawać sobie pytania, jak bezpiecznie robić zakupy w internecie?
- Staraj się nie korzystać z otwartych i niezabezpieczonych sieci Wi-Fi.
Bezpieczne zakupy w internecie
Podstawowe pytanie, jakie musimy sobie zadać to, jakie zagrożenia na nas czekają w sklepach internetowych? Jednym z największych zagrożeń są fałszywe e-sklepy, które można założyć w ciągu kilku dni (nie mam tutaj na myśli postawienia zwykłej strony tylko przygotowanie profesjonalnej pułapki na klienta). Kolejnym zagrożeniem jest pozyskanie twoich danych osobowych lub numeru karty kredytowej.
Jednym z największych błędów jest korzystanie ze sklepów, o który dowiedzieliśmy się z otrzymanego e-maila od nieznanego nadawcy. Niemal na pewno jest to fałszywy sklep, który ma spowodować wyłudzenie od nas pieniędzy lub danych osobowych.
Zatem na co musimy zwracać uwagę kupując coś pierwszy raz w danym sklepie internetowym tak, aby bezpiecznie zrobić zakupy?
- Nie podawać zbyt dużej ilości danych osobowych
- Uważać na podejrzanie niskie ceny
- Sprawdzać certyfikaty
- Sprawdzać wiek sklepu
- Sprawdzać opinie przed zakupem
- Sprawdzić CEIDG
- Zweryfikować metodę płatności
- Za pierwszym razem zawsze kupuj z płatnością przy odbiorze
- Zweryfikować sposób przesyłki
- Sprawdzić regulaminy e-sklepu
- Zachowywać korespondencję
Uważaj na dane osobowe podczas e-zakupów
Nikomu nie muszę tłumaczyć jak ważne są dane osobowe w naszym życiu. Bezpieczeństwo danych osobowych jest nierozerwalnie związane z dokonywaniem zakupów w e-sklepach, o czym przekonał się już nie jeden klient. Jeśli beztrosko będziemy przekazywać dane osobowe każdemu wyszukanemu w sieci sklepowi to pewnego dnia możemy się zdziwić.
Pamiętaj, że sklep internetowy, w którym dokonujesz zakupów nie powinien wymagać od ciebie takich danych jak PESEL, numer dowodu, imiona rodziców itp. Dodatkowo e-sklep pod żadnym pozorem nie może wymagać od nas haseł do różnego rodzaju kont w tym skrzynek e-mail, kont bankowych i itd.
Ważne jest również to żeby zwracać uwagę na adres strony internetowej. Jeśli kupujesz w znanym tobie sklepie internetowym i wiesz, że jest bezpieczny to koniecznie zwróć uwagę na adres www, czy aby na pewno jest zgodny z adresem tego sklepu. Niestety oszuści, którzy dokonują przestępstw w sieci potrafią perfekcyjnie zbudować stronę internetową łudząco podobną do prawdziwego sklepu czy banku.
Jeśli sprawdzasz adres www to w tym samym momencie możesz sprawdzić czy strona posiada tzw. protokół SSL, ponieważ oznaczało to będzie, że twoje połączenie ze stroną jest bezpieczne. Robienie bezpiecznych zakupów w sklepie internetowym, który nie ma tego protokołu jest niebezpieczne. Żaden szanujący i bezpieczny e-sklep nie pozwoli sobie na brak tegoż SSLa. Jak rozpoznać czy dana witryna go posiada? Bardzo łatwo! Wystarczy spojrzeć czy z lewej strony adresu www jest mała zamknięta kłódka, gdzie po kliknięciu w nią dowiemy się, jaki strona posiada protokół SSL. Dodatkowo w pełnym adresie strony internetowej musi być skrót HTTPS:// nie HTTP:// np. https://bezpiecznypolak.pl. Jedna literka „S” oznacza że połączenie z tą stroną jest bezpieczne.
Uważaj na cenę w sklepie internetowym
Doszliśmy do niezwykle istotnego punktu w ramach bezpiecznych zakupów. Tym punktem jest CENA TOWARU! Specjalnie napisałem dużymi literami i z wykrzyknikiem, ponieważ to cena sprawia, że kupujemy dany towar nie patrząc na kwestię bezpieczeństwa. Cena jest główną przyczyną naszych problemów przy wykonywaniu zakupów w internecie, gdyż oszuści internetowi wykorzystują ją w celu uśpienia naszej czujności.
Podam jeden z przykładów, jaki miał miejsce kilka lat temu. Kilku oszustów postanowiło założyć sklep z markowymi butami, gdzie standardowe ceny w prawdziwym sklepie internetowym wahały się w granicach 300 zł. Natomiast fałszywy sklep, który nikomu nie był znany i posiadał siedzibę w miejscu gdzie administrator budynku nigdy o nim nie słyszał posiadał ceny o około 50% niższe. Dodatkowo sklep ten posiadał w regulaminie zapisy, że odpowiedź na reklamację np. na brak dostawy rozpatrywane są w ciągu 3 miesięcy.
Czy obniżka o 50% jest czymś dziwnym? Sama w sobie nie, ale pod warunkiem, że jest dokonywana w znanym nam sklepie stacjonarnym lub w sklepie internetowym, który znamy od wielu lat. Natomiast jeśli trafiamy na nowy sklep to tego typu obniżki są bardzo mocno podejrzane i musimy go bardzo dobrze sprawdzić, zanim cokolwiek w nim kupimy.
Proceder w tym przypadku był bardzo prosty. Kupujący zamawiał buty, ale sprzedawca (oszust) nie miał żadnym butów więc ich nie wysyłał. Kupujący dokonywał przelewu za buty w kwocie około 500 zł (przeważnie ludzie kupowali po 3 pary – bo tanio) i czekał. Termin dostawy to około 1 tydzień. Naturalnie po tygodniu nic nie przychodziło to kupujący pisał e-maila z informacją że jeszcze nic nie dostał, a fałszywy sprzedawca odpisywał, że to sprawdzi. Zanim pierwszy kupujący w tym fikcyjnym sklepie internetowym zorientował się, że padł ofiarą oszustwa minęło co najmniej 3 miesiące podczas których oszust „mydlił mu oczy”. Po około 3 miesiącach pierwsze osoby zgłosiły się na Policję, ale przestępca zwinął już swój interes. W tym sklepie zakupy zrobiło (jak dobrze pamiętam kilka tysięcy osób). Teraz pomnóż sobie 2-3 pary butów razy 150 zł następnie pomnóż razy około 2 000 – 3 000 osób.
Brak płatności przy odbiorze
Podobnie jak cena tak i brak możliwości płatności za towar przy odbiorze jest sygnałem do tego, że sklep jest niebezpieczny. Płatność za towar przy odbiorze oznacza, że zapłacimy za towar dopiero, wtedy gdy go dostaniemy. Jeśli sklep nie oferuje takiej możliwości to czy możemy mu zaufać? Większość sklepów internetowy posiada taką możliwość co sprawia że zaufanie do nich zwiększa się.
Uważać również trzeba na koszt ewentualnej dostawy. Co to oznacza? Nawet jeśli sklep oferuje możliwość zakupu w płatności przy odbiorze towaru to trzeba uważać na zbyt wysoką cenę za taką usługę. Przykładowo, jeśli cena za dostawę towaru przed jego dostarczeniem wynosi 15 zł a cena za dostawę przy odbiorze 35 zł lub więcej to oznacza, że sprzedawca chce wymusić na tobie zakup w postaci przedpłaty. Jaki jest cel? Nie muszę chyba tłumaczyć.
Osobiście tylko raz „przejechałem się” na sprzedawcy w Allegro i po tym zdarzeniu, gdzie nie otrzymałem towaru ani też pieniędzy (było to 39 zł) nigdy nie kupuję towaru gdzie płacę przed jego otrzymaniem. Wyjątkiem są duże sklepy internetowe, gdzie prawdopodobieństwo oszustwa jest nikłe. Allegro co prawda jest gigantem i dokłada wszelkich starań aby oszustów było jak najmniej, lecz zawsze znajdą się osoby w nim sprzedające, które spróbują swoich sił. Oczywiście sprawę można zgłosić na Policję, ale czy kilkukrotne spędzenie po 2-3 godziny na komendzie jest warte 39 zł?
W dostawie istotną rolę odgrywa również jej czas. Oznaką próby oszustwa może być termin dostawy powyżej tygodnia, w szczególności, jeśli chcemy zapłacić przy odbiorze gdzie sprzedawca nie musi czekać na przelew.
Certyfikaty zaufania dla e-sklepów
W Polsce i na świecie są firmy i instytucje, które zajmują się weryfikacją sklepów internetowych. Oznacza to, że instytucja sprawdza, czy dany sklep faktycznie istnieje i dokonuje sprzedaży produktów w uczciwy sposób. Inaczej mówiąc instytucje te za nas sprawdzają czy w danym sklepie można bezpiecznie robić zakupy.
Do instytucji audytujących i sprawdzających wiarygodność sklepów internetowych należą między innymi takie marki jak: europejski certyfikat Euro-label czy Trusted Shops. Żeby mieć pewność czy dana strona znajduje się na liście bezpiecznych e-sklepów możemy wejść na stronę instytucji wystawiającej certyfikat i wpisać w wyszukiwarkę adres www sklepu lub jego nazwę.
Opinia o sprzedawcy w internecie
Kolejnym niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na wiarygodność sklepu jest jego opinia w sieci np. na forach internetowych. Polecam w wyszukiwarce Google wpisać hasło forum + nazwa sklepu lub opinie + nazwa sklepu, spowoduje to wyświetlenie się prowadzonych dyskusji na temat tego sklepu. Być może trafisz na bardzo świeżą informację na temat braku dostarczania przesyłek przez ten sklep. Oczywiście jedna jaskółka wiosny nie czyni więc nie sugeruj się jednym komentarzem ponieważ to może być mylące.
Twoja opinia jest ważna
Wyżej wspomniałem o tym, że istotną rolę odgrywa opinia innych kupujących w naszym bezpieczeństwie podczas zakupów w sieci. Nie mniej ważna jest twoja opinia o danym sklepie, ponieważ może ona uchronić innych użytkowników internetu przed oszustami. Dotyczy to zarówno dobrych sprzedawców tzn. jeśli udało ci się kupić produkt i wszystko okazała się w porządku to także wystaw komentarz, ale tym razem pozytywny.
Sprawdzenie danych kontaktowych
Jeśli odwiedzamy sklep internetowy pierwszy raz to jedną z pierwszych czynności, jakie powinniśmy wykonać jest sprawdzenie danych firmy jaka prowadzi ten sklep. Rzetelna i uczciwa firma nie ukrywa swoich danych na stronie internetowej, ale wręcz przeciwnie. Każdy rzetelny sprzedawca podaje na swojej stronie adres, telefon, e-mail i inne informacje z nim związane. Przykładowo po NIP-ie będziemy mogli sprawdzić, czy firma faktycznie istnieje w systemie CEIDG.
Sprawdź regulamin sklepu
Jak bezpiecznie robić zakupy w Internecie? Czytać regulamin. Kto z nas czyta regulamin sklepu internetowego? Bardzo niewiele osób czyta owe regulaminy sklepów internetowych, ale dzieje się tak głównie dlatego, że kupujemy w znanych nam sklepach i nie mamy czasu na czytanie „książek”. Przyznam szczerze, że również nie czytam regulaminu w sklepie internetowym gdzie często kupuję.
Regulaminy są nudne i długie, nie mniej, jednak jeśli kupujemy w danym sklepie pierwszy raz to warto zastanowić się nad przeczytanie regulaminu. Uchroni to nas przed niebezpieczeństwem i przykrymi niespodziankami w postaci przedłużającej się dostawy towaru przez kuriera.
Czytając regulamin sklepu należy bacznie przyjrzeć się:
- Formom płatności
- Zasadom zwrotów towaru
- Kosztom dostawy
- Terminom dostawy
- Ogólnym zasadom sprzedaży
- W tym miejscu warto zaznaczyć, że kupowanie w sklepach internetowych ma dużą przewagę nad sklepami stacjonarnymi. Przewaga ta polega na możliwości zwrotu towaru w ciągu 14 dni od ich otrzymania, bez podawania przyczyny. Naturalnie musimy pokryć z własnej kieszeni koszt dostawy do sprzedawcy.
Zachowaj korespondencję ze sprzedawcą
W przypadku natrafienia na nieuczciwego sprzedawcę należy bezwzględnie zadbać o zachowanie korespondencji, jaka ma z nim związek. Jeśli są to e-maile to najlepiej je wydrukować i założyć specjalną teczkę (oczywiście, jeśli gra jest warta świeczki).
Jeśli po dokonanym zakupie towar jest wadliwy a my przeczuwamy że mogą być problemy z jego wymianą lub zwrotem to pamiętajmy o wydrukowaniu wszelkich informacji ze strony sklepu takich jak regulamin i opis produktu.
Kiedy zakupiony towar nie trafia do nas
Jeśli zdecydujemy się na zakup towaru w formie przedpłaty oraz dodatkowo kupowaliśmy pierwszy raz w tym e-sklepie to musimy się liczyć z tym że towar może do nas nie dojść. Jeśli towar nie dociera, a sprzedawca np. nie chce nam podać numeru listu przewozowego od kuriera to oznacza że zaczyna grać na czas. Możemy prosić o natychmiastowy zwrot pieniędzy, jeśli towar nie został wysłany, ale jeśli jest to oszust to możemy spodziewać się odpowiedzi pozytywnej przy czym to też będzie gra na czas.
Jeśli zamówiony produkt nie dotrze do nas w ciągu 2 dni to w takim przypadku niestety powinniśmy zgłosić sprawę na Policję.
Nieuczciwy sprzedawca. Gdzie szukać pomocy?
W razie problemów ze sprzedawcą, który nie przestrzega prawa i zasad, jakie zawarł w regulaminie swojego sklepu internetowego to po pomoc możemy udać się do kilku instytucji. Na pierwsze miejsce wysuwa się naturalnie Rzecznik Praw Konsumentów. Do dyspozycji mamy również Europejskie Centrum Konsumenckie.
Jeśli wiemy, że mamy rację w naszej sprawie to powyższe instytucje pomogą nam w dochodzeniu swoich praw.
Artykuł zaczerpnęliśmy z
www.bezpiecznypolak.pl